"Wielkie oczy" - film jak malowany (recenzja)

To już drugi film biograficzny w dorobku Tima Burtona. W „Edzie Woodzie” przedstawił on nam historię jednego z najgorszych reżyserów w historii kina. Tym razem bierze na warsztat życiorys postaci, z której twórczości sam czerpie inspiracje. Jest nią malarka Margaret Keane, której uwiecznione za pomocą kamery losy zyskały nominację do Oscara.

Zdawać by się mogło, że wraz z nowym filmem Tima Burtona ponownie zostaniemy przez niego zaproszeni do fantazyjnego uniwersum, z którego bije odczuwalną nutą grozy. Nie tym razem. Świat jest jak najbardziej rzeczywisty, a historia została oparta na faktach. Jednak jej przedstawienie przez reżysera jest już w pełni niesamowite, zaś spoglądające na nas z płócien wielkie oczy dzieci, w pełni wpisują się w jego ekscentryczny styl.

 

Jesteśmy w latach 60. XX wieku, w patriarchalnym społeczeństwie, w którym możliwość zatrudnienia kobiety wymagała zgody jej męża. Margaret (Amy Adams) jest ze swoim małżonkiem w separacji i wraz z córeczką zostawiają za sobą dotychczasowe życie. Bohaterka jest uzdolniona plastycznie, niestety rzeczywistość pozwala jej na spożytkowanie talentu jedynie przy malowaniu mebli i portretów na jednym z targów. Tam poznaje innego mężczyznę, który ją zdominuje, ale jednocześnie pozwoli jej sztuce zaistnieć na kartach historii. Walter Keane (Christoph Waltz) szybko wyczuwa potencjał drzemiący w pracach Margaret, które przedstawiają małe, smutne dzieci obdarzone nad wyraz wielkimi oczami. Zaczyna je sprzedawać, podając się za ich autora. Rozgłos wokół obrazów rośnie, podobnie jak ich ceny i prestiż, nie rozkwita jedynie radość kobiety, która stara się utrzymać przekręt swojego męża w tajemnicy, tym samym skazując się na bycie narzędziem w jego rękach. Za tymi oczami kryje się jedno z największych oszustw w świecie sztuki.

Burton w swoim dziele zamienił taśmę filmową w prawdziwe płótno. Już pierwsze kadry zdają się przypominać oprawione w ramy pejzaże. Z każdą kolejną minutą zabieg ten zostaje pogłębiony przez ekspozycję światła w poszczególnych scenach, czy poprzez przeniesienie kolorystyki obrazów Margaret prosto do świata przedstawionego. Precyzja reżysera w warstwie wizualnej nie powinna dziwić, skoro oprócz działalności filmowej spełnia się on też na innych polach sztuki, a jego rysunki i płótna były już wystawiane w nowojorskim Museum of Modern Art.

Ból bohaterki w „Wielkich oczach” zostaje odmalowane nieco zbyt pobieżnie, przez co cierpi też rola Adams, która nie dostaje pola do wybrzmienia jej postaci. Całość jest zdominowana przez Waltza, co jednak w pewien sposób usprawiedliwia sama fabuła. Aktor ponownie gra osobę, której najsilniejszą bronią, która może siać istne spustoszenie, jest retoryka. To obsadowy strzał w dziesiątkę ze strony Burtona, bo kto inny tak dobrze mógłbym odtworzyć rolę hochsztaplera, który swoją gadką zdołał nabrać cały glob? Z drugiej strony to powielenie przez Waltza swoich kreacji z „Bękartów wojny” czy też „Rzezi”, gdzie również dał się poznać jako mistrz słowa mówionego.

Pod powłoką filmu biograficznego reżyser stara się przemycić też uniwersalne pytanie o granice sztuki. O to kiedy wzniosłość przemienia się w zwykłe wytwórstwo, a artysta zmienia swój status w idola popkultury. Nie przypadkowo zostaje tu przywołana postać Andy’ego Warhola, którego prace z galerii trafiły na kubki czy koszulki. Podobnie jest w „Wielkich oczach”, gdzie twórczość Margaret staje się produktem i pod postacią reprodukcji rozchodzi się w ogromnej liczbie kopii. Przez chciwość Waltera artystka zmuszona jest również nie tyle do tworzenia pod wpływem inspiracji, co do masowej produkcji kolejnych płócien. Skoro jest popyt trzeba dostarczyć odpowiednią ilość towaru – czy to jeszcze sztuka, czy już działalność nastawiona na handel i zysk?

„Wielkie oczy” może nie są najwybitniejszym dziełem Burtona, jednak z pewnością stanowią połączenie tradycji jego stylu z czymś nowym. Seans nie sprawi, aby widz wyszedł z sali kinowej z wielkimi oczami od podziwu, ale warto je mieć szeroko otwarte i poświęcić swoje spojrzenie temu filmowemu płótnu.

Źródło: Film.onet.pl